Γεννήθηκε ένα πρωί, με ήλιο και θάλασσα, στο Ηράκλειο της Κρήτης. Το έκτο και τελευταίο παιδί του Παναγιώτη Αλεπουδέλη και της Μαρίας Βρανά. Ηταν 2 Νοεμβρίου του 1911.
Το 1914 η οικογένειά του μετακομίζει στην Αθήνα. Το 1930 γράφεται στη Νομική και το 1934 γράφει τα “Πρώτα Ποιήματα”.Το 1935 γνωρίζει τον Ανδρέα Εμπειρίκο και μαζί του τον υπερρεαλισμό. Εκείνη τη χρονιά χρησιμοποιεί για πρώτη φορά το ψευδώνυμο Ελύτης.
Ενα χρόνο αργότερα γνωρίζει τον Νίκο Γκάτσο. Το 1938 γράφει τη “Μαρίνα των Βράχων”,και την “Ηλικία της γλαυκής θύμησης”.Το 1939 έρχεται η“Θητεία του καλοκαιριού”.Τον ίδιο χρόνο τυπώνονται οι”Προσανατολισμοί”.
Το καλοκαίρι του 1941, αναρρώνοντας από κοιλιακό τύφο, και ενώ η γερμανική κατοχή είναι πραγματικότητα, αρχίζει να γράφει το “Ηλιος ο πρώτος“.Εργο που ολοκληρώνει τον επόμενο χρόνο, αλλά εκδίδει το 1943. Στο μεταξύ, τον Ιούλιο του 1942, συγκλονισμένος από το Αλβανικό Επος στο οποίο μετείχε ως ανθυπολοχαγός, όπως και από την ΕΑΜική Αντίσταση, επιχειρεί το πρώτο σχεδίασμα του έργου “Ασμα ηρωικό και πένθιμο για το χαμένο υπολοχαγό της Αλβανίας”.Αυτό το έργο το 1950 θα γίνει θεατρική παράσταση από τον Αλέξη Σολομό και το 1966 θα μελοποιηθεί από τον Νότη Μαυρουδή.
Το 1945 ο Οδ. Ελύτης ξεκινάει τη συνεργασία του με την εφημερίδα “Ελευθερία”. Τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου παρακινημένος από τον Γιώργο Σεφέρη αναλαμβάνει τη Διεύθυνση Προγράμματος στο νεοσύστατο Εθνικό Ιδρυμα Ραδιοφωνίας. Το 1946 γνωρίζει τον Γάλλο κομμουνιστή ποιητή Πολ Ελυάρ ,ο οποίος είχε έρθει στην Ελλάδα καλεσμένος από το ΕΑΜ για να υπερασπιστεί τους υπό διωγμό, πλέον, αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και αρχίζει να γράφει δοκίμια για τον Κάλβο και τον Θεόφιλο. Ταξιδεύει στο Αιγαίο, αλλά μάταια προσπαθεί να πάρει διαβατήριο.
Το 1948 ο ποιητής καταστρέφει τα χειρόγραφά του και καταφέρνει να φύγει στο εξωτερικό, με διπλωματικό διαβατήριο.Θα μείνει στο Παρίσι μέχρι το 1950. Το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου κάνει το πρώτο σχεδίασμα του κορυφαίου έργου του “Αξιον Εστί”,το οποίο θα κυκλοφορήσει το 1960, μαζί με το “Εξη και μία τύψεις για τον ουρανό”. Το 1953 αναλαμβάνει και πάλι διευθυντής του ΕΙΡ αλλά το 1954 παραιτείται. Το 1958 η Υπηρεσία Ασφαλείας του υπουργείου Εσωτερικών θα απαγορεύσει ταξίδι των Ελύτη , Ρίτσου και Μυριβήλη στην Πράγα, με πρόσκληση της Εταιρείας Τσεχοσλοβάκων Συγγραφέων.
Το 1961 έρχονται “Οι Μικρές Κυκλάδες”, που το 1964 μελοποιούνται από τον Μίκη Θεοδωράκη.Τον ίδιο χρόνο πραγματοποιείται η πρώτη δημόσια εκτέλεση του “Αξιον Εστί”,
Ο Οδυσσέας Ελύτης διαβάζει ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ
ύστερα από άρνηση του υπουργείου Προεδρίας να παρουσιαστεί στο Ηρώδειο.Από το 1965 αρχίζει να επεξεργάζεται συστηματικά τα “Ανοιχτά Χαρτιά” (εκδίδονται το 1974) και το 1970 ολοκληρώνει “Το φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά” και γράφει το “Ο ήλιος ο ηλιάτορας”.
Ο Οδυσσέας Ελύτης, καταξιωμένος διεθνώς πια, πιέζεται το 1972 να δεχθεί το “Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας”, που θέσπισε η δικτατορία. Εκδίδει “Τα ρω του έρωτα” και “Το Μονόγραμμα“.
Πέντε χρόνια μετά αρνείται να γίνει ακαδημαϊκός, αλλά το ’78 αναγορεύεται διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ και κυκλοφορεί η “Μαρία Νεφέλη”. Ο επόμενος, όμως, χρόνος είναι γεμάτος από …Ελύτη αφού του απονέμεται το Βραβείο Νόμπελ.
Ακολουθούν κι άλλα βραβεία (“Χρυσό Μετάλλιο Τιμής” του Δήμου Αθηναίων, “Μεσόγειος” της Κοινότητας Μεσογειακών Πανεπιστημίων, παράσημο του Ανώτατου Ταξιάρχου της Λεγεώνας της Τιμής), ενώ δέχεται προσκλήσεις Πανεπιστημίων στα οποία ιδρύονται έδρες στο όνομά του και γίνονται αφιερώματα στο έργο του.
Αν και ο ίδιος είχε συντηρητικές πολιτικές απόψεις, απέφυγε να εμπλακεί στο πολιτικό σκηνικό αρνούμενος την πρόταση της Ν.Δ να συμπεριληφθεί στο ψηφοδέλτιο των βουλευτών Επικρατείας και η μοναδική του πολιτική παρουσία ήταν στα «βαφτίσια» της Πολιτικής Ανοιξης, το 1993, του κόμματος που ίδρυσε ο στενός προσωπικός του φίλος Αντώνης Σαμαράς.
Ενα έργο που αδιάκοπα πλούτιζε ως το τέλος: “Ο Μικρός Ναυτίλος” (1985),”Τα Ελεγεία της Οξώπετρας”, “Ιδιωτική Οδός”, “Δημόσια και Ιδιωτικά” (1990),”Εν Λευκώ” (1992), “Ο κήπος με τις αυταπάτες”, “Επιστροφή από την παρ’ ολίγο Ελλάδα” και μια δεύτερη σειρά “Μικρά Εψιλον” (1995).
«Πάμε μαζί κι ας μας λιθοβολούν
Κι ας μας φωνάζουν αεροβάτες
Φίλε μου όσοι δεν ένιωσαν ποτέ με τι
Σίδερο με τι πέτρες τι αίμα τι φωτιά
Χτίζουμε ονειρευόμαστε και τραγουδούμε!».
Οδυσσέας Ελύτης
