Η πιο ολοκληρωμένη, μέχρι σήμερα, «απογραφή» της γήινης βιόσφαιρας φέρνει στο φως στοιχεία που, με μια πρώτη «ανάγνωση», μάλλον εντυπωσιάζουν καθώς δίνουν μια «εικόνα» που ανατρέπει την εντύπωση ορισμένων περί ανθρώπινης «κυριαρχίας» στον πλανήτη. Αυτό γιατί, όπως μαρτυρούν οι αριθμοί, οι άνθρωποι καταλαμβάνουν μόλις το 0,0 1%, δηλαδή μόλις το ένα δεκάκις χιλιοστό της πλανητικής βιομάζας.
Αναλυτικότερα, το 80% της βιομάζας της Γης αποτελούν τα φυτά, το 15% τα βακτήρια και το υπόλοιπο 5% περιλαμβάνει άλλους μικροοργανισμούς και τα ζώα.
Δεδομένο του ότι, στην πορεία της εξέλιξής τους μέχρι σήμερα οι άνθρωποι έχουν εξαφανίσει το 83% των άγριων ζώων της Γης και το 50% της μάζας των φυτών, η μάζα των 7,6 δισεκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη υπολογίζεται πλέον περίπου δεκαπλάσια της μάζας του συνόλου των άγριων ζώων.
Αξιοσημείωτο είναι πάντως ότι, σύμφωνα με την «απογραφή», οι ιοί έχουν τριπλάσια βιομάζα από τους ανθρώπους, όπως και τα σκουλήκια. Τα ψάρια 12 φορές μεγαλύτερη και οι μύκητες 200 φορές μεγαλύτερη.
Το σύνολο της μάζας κάθε έμβιου οργανισμού εκτιμάται σε περίπου 550 γιγατόνους άνθρακα, από τους οποίους οι 450 γιγατόνοι είναι η μάζα των φυτών και οι 70 γιγατόνοι η μάζα των βακτηρίων.
Την τρίτη θέση καταλαμβάνουν οι μύκητες που έχουν μάζα δώδεκα γιγατόνων, επτά γιγατόνοι είναι η μάζα άλλων μικροοργανισμών (αρχαιοβακτήρια), τέσσερις γιγατόνοι είναι τα πρώτιστα (αμοιβάδες και άλλοι μονοκύτταροι οργανισμοί με πυρήνα), ενώ 0,2 γιγατόνοι είναι οι ιοί. Μόλις δύο γιγατόνοι είναι η μάζα των κάθε είδους ζώων, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων (συνολικά είμαστε 0,06 γιγατόνοι).
Το «αντιφατικό» είναι πως, αν και οι ωκεανοί καταλαμβάνουν το 71% της επιφάνειας της Γης, η συνολική βιομάζα της ξηράς (470 γιγατόνοι) υπολογίζεται ότι είναι σχεδόν 80 φορές μεγαλύτερη από τη συνολική βιομάζα των θαλασσών (έξι γιγατόνοι).
Ακόμη από τα στοιχεία προκύπτει ότι, περίπου το 60% της παγκόσμιας βιομάζας (320 γιγατόνοι) βρίσκεται πάνω στην επιφάνεια της Γης, ενώ η υπόλοιπη κάτω από την επιφάνεια (130 γιγατόνοι είναι οι ρίζες των φυτών και 100 γιγατόνοι τα υπόγεια βακτήρια).
Το μεγαλύτερο ποσοστό της βιομάζας των μικροοργανισμών (περίπου το 90%) εκτιμάται ότι βρίσκεται βαθιά κάτω από την επιφάνεια της ξηράς και κάτω από τους βυθούς των θαλασσών. Στους ωκεανούς το 70% της θαλάσσιας βιομάζας αποτελείται από μικρόβια, ενώ το υπόλοιπο 30% είναι τα αρθρόποδα και τα ψάρια, εκτιμούν οι επιστήμονες.
Η αναλογία της βιομάζας ανθρώπων, οικόσιτων ζώων και άγριων ζώων έχει ως εξής. H συνολική βιομάζα των ανθρώπων και των οικόσιτων ζώων (κυριαρχούν τα βοοειδή και οι χοίροι) είναι περίπου δεκαπλάσια από εκείνη των άγριων ζώων (0,007 γιγατόνοι). Σημειώνεται επίσης ότι τα κοτόπουλα και άλλα πουλερικά έχουν συνολικά σχεδόν τριπλάσια βιομάζα (0,005 γιγατόνοι) σε σχέση με τα άγρια πουλιά (0,002 γιγατόνοι).
Για την πραγματοποίηση της έρευνάς τους, οι επιστήμονες με επικεφαλής τον καθηγητή Ρον Μίλο του Ινστιτούτου Επιστημών Βάιζμαν του Ισραήλ βασίστηκαν σε μεγάλο αριθμό μελετών των τελευταίων δεκαετιών. Ως «μέτρο» για την πραγματοποίηση των απαιτούμενων συγκρίσεων χρησιμοποιήθηκε η μάζα του άνθρακα, που αντανακλά τη μάζα των μορίων της ζωής, όπως του DNA και των πρωτεϊνών, ενώ αφήνει απέξω τη μάζα του νερού μέσα στους έμβιους οργανισμούς.
Οι επιστήμονες παραδέχονται βεβαίως ότι υπάρχει ένα, όχι αμελητέο, ποσοστό σφάλματος στους υπολογισμούς τους, ενώ εκτιμούν ότι, οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν επιφέρει σημαντικές μειώσεις διαχρονικά στη βιομάζα των άγριων θηλαστικών, των ψαριών και των φυτών. Από την άλλη, η συνολική βιομάζα των καλλιεργούμενων φυτών από τους ανθρώπους εκτιμάται σε δέκα γιγατόνους, δηλαδή μόνο το 2% της συνολικής βιομάζας των φυτών.
Οι ερευνητές δημοσίευσαν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS).
