Ο Θάνος Μικρούτσικος, τα τραγούδια του οποίου άνδρωσαν γενιές και γενιές, που το έργο του μας συντροφεύει σε συγκεντρώσεις, σε συναυλίες, σε εκδηλώσεις, στις στιγμές του στοχασμού, δεν ζει πια εδώ. Άφησε την τελευταία του πνοή, απόψε, Σάββατο 28 Δεκέμβρη 2019, στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν τις τελευταίες βδομάδες, δίνοντας παλικαρίσια μάχη με τον καρκίνο…
Με τον «Άμλετ της Βροχής» μας είχε υποδεχτεί στην τελευταία συναυλία του στο Ηρώδειο το περασμένο καλοκαίρι, «Ποιος άγνωστος με πίστεψε πως θα ‘ναι επιτυχία / χωρίς εμένα αν παιχτεί το έργο στη σκηνή».
Όλοι γνωρίζαμε το σοβαρό πρόβλημα υγείας που αντιμετώπιζε, δεν το έκρυψε ποτέ άλλωστε…
Και το χειροκρότημα τότε ήταν τόσο θερμό, για να του στείλει δύναμη.
Άλλωστε, η αγάπη του κόσμου ήταν αυτή που του έδινε τόση δύναμη αυτά τα δύσκολα χρόνια, με την περιπέτεια της υγείας του. Η αγάπη του κόσμου και η αγάπη των πέντε δικών του ανθρώπων… Ήταν παντρεμένος με την Μαρία Παπαγιάννη και ήταν πατέρας τεσσάρων παιδιών.
Στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ το Σεπτέμβρη πραγματοποίησε την τελευταία του συναυλία. Μπορεί να μην είχε πια τις αντοχές να παίζει συνέχεια στο πιάνο, αλλά σχεδόν δύο ώρες μας έκανε την τιμή και με το μοναδικό του τρόπο, την απίστευτη θεατρικότητά του, διηύθυνε, συμμετείχε στη συναυλία.
«Τα πράγματα είναι νόμος, αλλάζουν. Το θέμα είναι να τα αλλάξουμε στη σωστή κατεύθυνση, όχι στο χάος. Εγώ το μόνο, το λίγο που μπορώ να σας υποσχεθώ, είναι: Μέχρι τέλους θα είμαι εδώ»!
Ο άνθρωπος που «χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία», με τη ζωή και το έργο του, την παλικαρίσια στάση του απέναντι στην ασθένεια που τον ταλαιπωρούσε τα τελευταία χρόνια, μας έμαθε πολλά… Με κυριότερο: «Μη σταματήσεις να ονειρεύεσαι, να σπρώχνεις τα όριά σου, να κατακτήσεις το αδύνατο».
Ο Θάνος Μικρούτσικος γεννήθηκε στην Πάτρα το 1947. Ξεκίνησε τις μουσικές σπουδές του σε μικρή ηλικία στη Φιλαρμονική Εταιρεία Πατρών και στο Ελληνικό Ωδείο (πιάνο, θεωρία, αρμονία). Σπούδασε Μαθηματικά στο Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα μελέτησε αρμονία, αντίστιξη, φούγκα και σύνθεση με τον καθηγητή – συνθέτη Γ. Α. Παπαϊωάννου. Βασικό θέμα που απασχολούσε τον Θάνο Μικρούτσικο, από την αρχή κιόλας της συνθετικής του διαδρομής, ήταν η μελοποίηση της ποίησης.
«Πολιτικά Τραγούδια», «Καντάτα για τη Μακρόνησο», «Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκι», «Τροπάρια για φονιάδες», «Τα τραγούδια της λευτεριάς», «O Σταυρός του Νότου», «Εμπάργκο», «Ο γέρος της Αλεξάνδρειας», «Η αγάπη είναι ζάλη», «Όλα από χέρι καμένα», «Γραμμές των οριζόντων», «Στου αιώνα την παράγκα», «Ποίηση με μουσική», «Θάλασσα στη σκάλα», «Ο Άμλετ της Σελήνης», «Ο Σχοινοβάτης» και πολλοί ακόμα, είναι δίσκοι που περιλαμβάνουν κομμάτια μελοποιημένης ποίησης.
Μέσα από τα τραγούδια του κατάφερε και έβαλε στο στόμα των ανθρώπων λόγια των Ναζίμ Χικμέτ, Γιάννη Ρίτσου, Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι, Μάνου Ελευθερίου, Μπέρτολτ Μπρεχτ, Άλκη Αλκαίου, Μανόλη Αναγνωστάκη, Φώντα Λάδη, Νίκου Καββαδία, Μιχάλη Γκανά, Κώστα Παπαγεωργίου, Κώστα Τριπολίτη, Λίνας Νικολακοπούλου, Κώστα Λαχά, Γιώργου Κακουλίδη, Χριστόφορου Λιοντάκη, Οδυσσέα Ιωάννου και πολλών ακόμα. Πολλοί είναι και οι ξένοι ποιητές που είχε μελοποιήσει. Άλλωστε, η μελοποίηση του Θ. Μικρούτσικου είναι αυτή που επέτρεψε να κατανοηθούν τα «κρυμμένα» της ποίησης του Καββαδία, που μέχρι τότε θεωρούνταν «ελάσσων» ποιητής.
Συνεργάστηκε με πολλούς Έλληνες και ξένους σκηνοθέτες, γράφοντας μουσική για δεκάδες θεατρικά έργα, τα οποία έχουν παρουσιαστεί σε ολόκληρο τον κόσμο. Τεράστια ήταν και η παρουσία του στη δισκογραφία. Έδωσε εκατοντάδες συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει συμμετάσχει ή έχουν παιχτεί έργα του σε πολλά διεθνή φεστιβάλ μουσικής. Έργα του έχουν παρουσιαστεί από πολλές μεγάλες ορχήστρες και ορχήστρες μουσικής δωματίου και τα έχουν διευθύνει σπουδαίοι μαέστροι, ανάμεσά τους οι Αλέξανδρος Μυράτ, Jerzy Swoboda, Adrew Davis, Kazuyoshi Akiyama, Louis Devos, Λουκάς Καρυτινός, Άλκης Μπαλτάς κ.ά.
Ο Θάνος Μικρούτσικος έχει συνεργαστεί με όλους σχεδόν τους σημαντικούς Έλληνες ερμηνευτές και μουσικούς και με πολλούς διεθνείς καλλιτέχνες. Το ταλέντο του, η σκληρή και συνεχής δουλειά, η συνεχής διεύρυνση των γνώσεών του, τον κατέστησαν και θα τον καθιστούν έναν από τους μεγαλύτερους συνθέτες που πέρασαν από τον τόπο μας.
Η αναγνώριση και η αγάπη από τέσσερις κοντά γενιές θα κρατά το έργο του ζωντανό.
Η σχέση του Θ. Μικρούτσικου με το ΚΚΕ κρατά από τα νεανικά του χρόνια, όταν έγινε μέλος του. Στην πορεία οι δρόμοι τους μπορεί να χώρισαν, αλλά δεν έπαψαν να υπάρχουν περίοδοι που ο Θ. Μικρούτσικος συνέβαλλε σε εκδηλώσεις του Κόμματος. Όπως άλλωστε ο ίδιος δήλωνε: «Τον κόσμο του ΚΚΕ τον σεβόμουν και όταν δεν ήμουν κοντά στο ΚΚΕ. 100 χρόνια Ιστορία. Ένα κόμμα θυσιών, ένα κόμμα έπους».
Τα τελευταία χρόνια ξανασυναντήθηκε με το Κόμμα, ενώ ανελλιπής ήταν η παρουσία του στα Φεστιβάλ της ΚΝΕ, στις ξεχωριστές μουσικές του συναυλίες που πλαισίωναν τα Επιστημονικά Συνέδρια.
Πριν από ενάμιση χρόνο κυκλοφόρησε ένα μοναδικό βιβλίο – cd, αφιερωμένο στα 100 χρόνια του ΚΚΕ: «Θάνος Μικρούτσικος. Καντάτα για τη Μακρόνησο – Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακοβσκη». Ο Θάνος Μικρούτσικος τιμήθηκε από το ΚΚΕ με την ένταξή του στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας, στη 12η, τιμητική θέση, στις βουλευτικές εκλογές της 7ης Ιούλη 2019.
Ο ίδιος δεν είναι πια εδώ. Όμως εμείς, οι δικοί του άνθρωποι, όπως ο ίδιος μας έχει αποκαλέσει, του δίνουμε μία μόνο υπόσχεση. Μαζί και μέσα από τα τραγούδια του «θα κρατήσουμε ανοιχτό το παράθυρο στο όνειρο, όσο κι αν απέξω υπάρχει σκοτάδι. Γιατί αγωνιζόμενοι μέχρι τέλους θα καταφέρουμε να φτιάξουμε μια κοινωνία ικανή να μας οδηγήσει στην αυτοπραγμάτωση του ανθρώπου.
Δηλαδή, όπως είπε ο πιο μεγάλος διανοητής που πέρασε απ’ αυτόν τον κόσμο, ο Κάρολος Μαρξ, “σε κείνη την κοινωνία που ο ψαράς θα γράφει ποιήματα και ο ποιητής θα ψαρεύει”»…
Οι πρώτες συνθέσεις ήρθαν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 αλλά έκανε το δισκογραφικό του ντεμπούτο πολλά χρόνια αργότερα, το 1975 με το άλμπουμ «Πολιτικά τραγούδια». Μελοποίησε Γιάννη Ρίτσο, Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, Μάνο Ελευθερίου, Μπέρτολτ Μπρεχτ και άλλους.
Οι δίσκοι του «Καντάτα για τη Μακρόνησο», «Φουέντε Οβεχούνα», «Τροπάρια για Φονιάδες», «Μουσική πράξη στον Μπρεχτ», θεωρούνται από τους πιο χαρακτηριστικούς του ριζοσπαστικού κλίματος των πρώτων μεταπολιτευτικών χρόνων. Λίγο αργότερα ήθρε ο «Σταυρός Του Νότου», σε ποίηση Νίκου Καββαδία, γράφοντας παράλληλα μουσική για θέατρο, καθώς και ηλεκτρονική και ατονική μουσική. Συνέχισε να μελοποιεί Γιάννη Ρίτσο, Άλκη Αλκαίο, Κώστα Τριπολίτη, Φρανσουά Βιγιόν, Κωνσταντίνο Καβάφη και άλλους και παρουσίασε την όπερα «Ελένη».
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του συνεργάστηκε με κορυφαίες ερμηνεύτριες όπως η Μαρία Δημητριάδη, η Χάρις Αλεξίου και η Ιταλίδα Μίλβα, αλλά και μεγάλους ερμηνευτές όπως ο Μανώλης Μητσιάς, Δημήτρης Μητροπάνος, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Χρήστος Θηβαίος, Γιάννης Κούτρας και πολλούς ακόμα. Ασχολήθηκε με αναρίθμητα είδη της μουσικής, γράφοντας όπερες, συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο και πειραματική μουσική. Ηχογράφησε δεκάδες LP και CD συνεργαζόμενος με τις δισκογραφικές εταιρίες EMI- Classics, Blue Note, Polydor, Sony (CBS), Minos- Emi, Agora, Lyra, HMV, Legend, Legend Classics κ.α. Συνεργάστηκε με πολλούς Έλληνες και ξένους σκηνοθέτες γράφοντας μουσική για δεκάδες θεατρικά έργα, τα οποία έχουν παρουσιαστεί σε ολόκληρο τον κόσμο – Ελλάδα, Βέλγιο, Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία, Η.Π.Α., Ελβετία, Γερμανία, Ρουμανία, Αυστραλία κ.α. και σκηνοθέτησε τρία έργα στον χώρο του μουσικού θεάτρου.
Ξεκίνησε
Το 2002 τιμήθηκε για τη μουσική του στο θέατρο με το βραβείο «Δημήτρης Μητρόπουλος» από το Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου (Θεατρικό Μουσείο).
Ο Θάνος Μικρούτσικος ήταν μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών κι διετέλεσε, επίσης: Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας 1986-1990 Καλλιτεχνικός διευθυντής του Μουσικού Αναλογίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 1990-1993 Αναπληρωτής Υπουργός Πολιτισμού 1993-1994 Υπουργός Πολιτισμού 1994-1996 Καλλιτεχνικός διευθυντής της HMV (Ελλάδας) 1996-2004 Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ελληνικού Φεστιβάλ 1998-1999 Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου) Σύμβουλος διοίκησης για τα πολιτιστικά στην Οργανωτική Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων «Αθήνα 2004» 2002-2004 Καλλιτεχνικός διευθυντής του Οργανισμού «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης – Πάτρα 2006» 2003-2005.
Το 1996 παντρεύτηκε τη Μαρία Παπαγιάννη.
Για ένα διάστημα είχε ενταχθεί και στο Κομμμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, από το οποίο τελικά αποχώρησε το 1982. Το 1989 βρέθηκε κοντά στον Ανδρέα Παπανδρέου και στην τελευταία περίοδο διακυβέρνησής του (1993 – 1996) τοποθετήθηκε εξωκοινοβουλευτικός αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού το 1993 και, ένα χρόνο αργότερα, το 1994, με το θάνατο της Μελίνας Μερκούρη, ανέλαβε υπουργός Πολιτισμού – θέση που διατήρησε μέχρι το 1996.
Τα τελευταία χρόνια είχε δώσει μεγάλες συναυλίες για τα 100 χρόνια του κόμματος το 2018 παρουσιάζοντας μετά από δεκαετίες το έργο του «Καντάτα για τη Μακρόνησο – Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι», ενώ προχώρησε και στην επανεκτέλεση του έργου η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».
Πηγή: www.lifo.gr
