Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ε.Σ.Υ.) ιδρύθηκε στις 7 Οκτωβρίου 1983 από την πρώτη Κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου με τον Νόμο 1397/1983 στα πλαίσια μεταρρύθμισης και αναβάθμισης της δημόσιας υγείας και της λειτουργικής ενοποίησης των δημόσιων υποδομών περίθαλψης.
Σκοπός του είναι η ιατροφαρμακευτική και νοσηλευτική κάλυψη των αναγκών του ελληνικού πληθυσμού και όσων διαμένουν στην Ελλάδα, μέσω της παροχής δωρεάν υπηρεσιών.
Οι υπηρεσίες υγείας οφείλουν να παρέχονται απρόσκοπτα και ισότιμα σε όλους τους πολίτες ανεξάρτητα από την οικονομική, κοινωνική και επαγγελματική τους κατάσταση μέσα από ένα ενιαίο και αποκεντρωμένο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Αιχμή του συστήματος ήταν η δημιουργία Κέντρων Υγείας, περιφερειακών και νομαρχιακών Νοσοκομείων στην Ελλάδα. Η μεταρρύθμιση αυτή εισήχθη με το προαναφερθέντα νόμο 1397 του 1983.Με τον Νόμο 1316 του 1983 ιδρύθηκε ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.), η Εθνική Φαρμακοβιομηχανία και η Κρατική Φαρμακαποθήκη.
Με τον Νόμο 1397 του 1983 ενοποιήθηκε και ονομάστηκε ως τέτοιο το Εθνικό Σύστημα Υγείας και δημιουργήθηκαν τα Κέντρα Υγείας. Μέχρι τότε λειτουργούσαν ογδόντα ασφαλιστικά ταμεία υγείας με 6 κλίνες /1000 κατοίκους και 103 υγειονομικούς/100.000 κατοίκους.
Το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας (συντμ. Ε.Κ.Α.Β.) έχει σκοπό την αποστολή εξειδικευμένου προσωπικού στον τόπο ενός εκτάκτου συμβάντος, για την παροχή άμεσης βοήθειας και διακομιδής πασχόντων ατόμων προς τους πλησιέστερους υγειονομικούς σχηματισμούς (νοσοκομεία, κέντρα υγείας). Η επικοινωνία γίνεται μέσω του 112 ή του 166.
