Η οικονομική κρίση, η πανδημία και ο πόλεμος αύξησε τον κοινωνικό κίνδυνο για τους νέους και τους εργαζόμενους που βρίσκονται στο μέσο του εργασιακού τους βίου, ιδίως όσους δραστηριοποιούνται σε πληττόμενους τομείς.
Οι νέοι υψηλής ειδίκευσης βρίσκουν πιο γρήγορα δουλειά και έχουν σταθερή ζήτηση σε ορισμένους τομείς: και όμως, πολλοί νέοι αποχωρούν πρόωρα από την εκπαίδευση. Το ποσοστό των νέων εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης (γνωστών
με το ακρωνύμιο NEET) είναι περίπου 20% στο ένα τρίτο των κρατών μελών της ΕΕ.
Οι νέοι αυτοί διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο παρατεταμένης ανεργίας, παράτυπης απασχόλησης, φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Η οικονομική απραξία σε νεαρή ηλικία μπορεί να έχει βαθιές, χρόνιες και καταστρεπτικές επιπτώσεις στις
επαγγελματικές προοπτικές και στη επαγγελματική εικόνα ενός ανθρώπου, οι οποίες συχνά βιώνονται ως τραυματική κατάσταση. Το φαινόμενο της πρόωρης αποχώρησης από την
εκπαίδευση παρατηρείται κυρίως σε μετακινούμενους
εργαζόμενους νεαρής ηλικίας, οι οποίοι έχουν συνήθως χειρότερα μαθησιακά αποτελέσματα και χειρότερες προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης.
Για την αντιμετώπιση του ζητήματος, τα κράτη μέλη της Ε.Ε. διαμόρφωσαν προγράμματα εγγύησης της απασχολησιμότητας για νέους κάτω των 25 ετών (youth guarantee), στα οποία ο επαγγελματικός προσανατολισμός διαδραματίζει κεντρικό ρόλο.
Καθώς ο επαγγελματικός προσανατολισμός αποτελεί ευέλικτη διαδικασία που μπορεί να παρέχεται από δημόσιες και τοπικές υπηρεσίες, έχει τη δυνατότητα να προσεγγίσει ομάδες που διατρέχουν κίνδυνο αποκλεισμού, όπως οι νέοι που βρίσκονται
εκτός εκπαίδευσης, οι μετανάστες και οι άνεργοι. Έτσι, υπηρετεί και στόχους κοινωνικής ένταξης, όπως η μείωση της ανεργίας και της φτώχειας και η αύξηση του επιπέδου των επαγγελματικών προσόντων.
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός και η συμβουλευτική μπορούν να αποτρέψουν τον αποκλεισμό των νέων από την απασχόληση, την εκπαίδευση και την κατάρτιση. Αυτό μπορεί να γίνει με την εκτίμηση του κινδύνου αποχώρησης των μαθητών από την εκπαίδευση, και την αποσαφήνιση των επαγγελματικών
τους προοπτικών, σε στενή συνεργασία με την οικογένεια και τους καθηγητές τους. Όσον αφορά τους μετανάστες νεαρής ηλικίας και όσους αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα κοινωνικού αποκλεισμού, ο επαγγελματικός προσανατολισμός συχνά παρέχεται μέσω στενής συνεργασίας τοπικών κοινοτήτων,
υπηρεσιών απασχόλησης, σχολείων και φορέων κατάρτισης.
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός μπορεί επίσης να αγγίξει ανθρώπους που αισθάνονται αποκλεισμένοι από τη μάθηση και την αγορά εργασίας. Η παροχή στοχευμένων πληροφοριών, σε
συνδυασμό με την προσεκτική αξιολόγηση και επικύρωση δεξιοτήτων, καθώς και με δράσεις για την υποστήριξη του σχεδιασμού σταδιοδρομίας, μπορεί να επιφέρει θετικές αλλαγές και για τα άτομα και για την κοινωνία.
Επιμέλεια
Νίκος Ξένος
Εκπαιδευτής Ενηλίκων
Σύμβουλος Σταδιοδρομίας
ΠΗΓΗ: CEDEFOP
