Όλο το πόρισμα για τα Τέμπη: Οι 20 ελλείψεις σύμφωνα με τους ειδικούς.
Οι 20 ελλείψεις που οδήγησαν στη μοιραία σύγκρουση των τρένων, σύμφωνα με τους ειδικούς. Ποιες ευθύνες αποδίδονται σε ΟΣΕ, Hellenic Train και Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων. Μαρία Kαρυστιανού στην «R»: «Θα καταφέρουμε να καταργηθεί η βουλευτική ασυλία και να λογοδοτήσουν όλοι όσοι πρέπει γι’ αυτό το έγκλημα. Παραμένουμε δυνατοί γι’ αυτούς που χάθηκαν», λέει η εκπρόσωπος των οικογενειών των θυμάτων.
Οι τραγικές ελλείψεις και οι ανεπάρκειες σε μέσα και προσωπικό στον ελληνικό σιδηρόδρομο, που φέρονται να συνέβαλαν στη σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών, αποτυπώνονται στο τελικό πόρισμα της Επιτροπής Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών, που παραδόθηκε την περασμένη Τετάρτη στον εφέτη ανακριτή Σωτήρη Μπακαΐμη.
Στο τελικό πόρισμα, που περιλαμβάνεται στη δικογραφία, οι πέντε ειδικοί πραγματογνώμονες προχωρούν σε «συστάσεις ασφαλείας» προς τον ΟΣΕ Α.Ε., την Hellenic Train Α.Ε. και τις λοιπές κανονιστικές και νομοθετικές Αρχές, όπως είναι η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων κ.ά., αναδεικνύοντας τα κενά ασφαλείας που οδήγησαν στην τραγωδία και παραμένουν μέχρι σήμερα. Πρόκειται για 20 συνολικά «αγκάθια» γύρω από τη λειτουργία του σιδηροδρόμου. Μεταξύ άλλων, η επιτροπή των πραγματογνωμόνων στέκεται σε τεχνικά ζητήματα που έχουν επισημανθεί από τις πρώτες ημέρες που ακολούθησαν το δυστύχημα, όπως η απουσία συστήματος τηλεδιοίκησης αλλά και επαρκούς φωτοσήμανσης κατά μήκος του σιδηροδρόμου. Εκτός αυτών, όμως, το πόρισμα αναδεικνύει τον απαρχαιωμένο τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των μηχανοδηγών και την τραγική ανεπάρκεια του συστήματος εκπαίδευσης και πιστοποίησης των σιδηροδρομικών υπαλλήλων. Ακόμη, οι πραγματογνώμονες, στο πόρισμά τους, αποκαλύπτουν πως οι σιδηροδρομικές εταιρείες δεν έχουν υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου και πως η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων λειτουργεί εκτός των ευρωπαϊκών προτύπων! Σύμφωνα με πληροφορίες της Realnews, o OΣΕ έχει την ευθύνη για οκτώ ελλείψεις, που συνέβαλαν στην πρόκληση της τραγωδίας. Η Hellenic Train έχει την ευθύνη για άλλες επτά σημαντικές ελλείψεις, ενώ πέντε κενά αποδίδονται στη ΡΑΣ και στις νομοθετικές Αρχές. Για τον ΟΣΕ, στο πόρισμα φέρονται να αναδεικνύονται:
Όλο το πόρισμα για τα Τέμπη: Οι 20 ελλείψεις σύμφωνα με τους ειδικούς.
Η μη εγκατάσταση και η ελλιπής λειτουργία σύγχρονου συστήματος φωτοσήμανσης, τηλεδιοίκησης και Ευρωπαϊκού Συστήματος Ελέγχου Τρένων (ETCS).
Η ελλιπής ανάπτυξη δικτύου επαναληπτών και αναμεταδοτών του αναλογικού συστήματος ραδιοτηλεφωνίας (VHF) κατά μήκος του σιδηροδρομικού δικτύου, έτσι ώστε να μην καλύπτεται πλήρως η διαδρομή οποιουδήποτε συρμού.
Η μη εγκατάσταση κατάλληλων διατάξεων επαναληπτών/αναμεταδοτών των δικτύων ραδιοεπικοινωνίας (VHF FM και GSM-R), με αποτέλεσμα να μην υπάρχει πλήρης τηλεπικοινωνιακή κάλυψη από τουλάχιστον δύο δίκτυα (κύριο και βοηθητικό) εντός όλων των σιδηροδρομικών σηράγγων, κατά τα πρότυπα που ήδη ισχύουν στις οδικές σήραγγες.
Οι ανεπαρκείς διαδικασίες αξιολόγησης και πιστοποίησης για όλες τις ειδικότητες μετά το πέρας της θεωρητικής και της πρακτικής εκπαίδευσης. Στο πόρισμα σημειώνεται πως τα ποσοστά επιτυχίας που παρουσιάζονται παραπέμπουν σε προβληματικές διαδικασίες. Ενδεικτικό είναι πως δύο μήνες πριν από το δυστύχημα στα Τέμπη έδωσαν εξετάσεις 73 άτομα για θέσεις εργασίας στους σιδηροδρομικούς σταθμούς και δεν κόπηκε ούτε ένας…
Η ανυπαρξία περιοδικής αξιολόγησης των υπαλλήλων, που θα διασφάλιζε ότι παράγοντες όπως η προχωρημένη ηλικία ή η εισαγωγή νέων ψηφιακών τεχνολογιών δεν θα επηρεάζουν την επίδοση του εργαζομένου.
Η μη τήρηση κρίσιμων διαδικασιών στην εκπαίδευση, όπως η χρήση της τυπικής ραδιοτηλεοπτικής επικοινωνίας κατά τα αεροπορικά πρότυπα. Η μη κατάρτιση μνημονίων ενεργειών (check lists) κατά τα αεροπορικά πρότυπα για όλες τις κρίσιμες ενέργειες του προσωπικού ελέγχου κυκλοφορίας.
Η έλλειψη περιορισμών ταχύτητας μέσω έκδοσης δελτίου βραδυπορίας σε σημεία του δικτύου όπου η πλευρική φωτοσήμανση είναι προσωρινά εκτός λειτουργίας.
Οι επικοινωνίες
Κενά ασφαλείας και στη λειτουργία της Hellenic Train Α.Ε. διαπιστώνει το πόρισμα των πραγματογνωμόνων που μελετάται από τη Δικαιοσύνη. Κατά την περίοδο του δυστυχήματος, αλλά και μέχρι σήμερα, η εταιρεία δεν έχει ενεργοποιήσει κρίσιμα εργαλεία για την επικοινωνία. Στο πόρισμα, φέρονται να αναδεικνύονται για τη Ηellenic Ttrain:
Η ελλιπής εγκατάσταση τερματικών GSM-R cab radios. Η ανυπαρξία εκπαίδευσης ραδιοεπικοινωνίας ανάμεσα στους μηχανοδηγούς και στους προϊσταμένους των συρμών (Hellenic Train) και στους σταθμάρχες (ΟΣΕ).
Η μη κατάρτιση μνημονίων ενεργειών (check lists) κατά τα αεροπορικά πρότυπα για όλες τις κρίσιμες ενέργειες του προσωπικού έλξης.
Ο μη εφοδιασμός όλων των μηχανοδηγών με φορητές συσκευές GSM-R, οι οποίες έχουν τον ρόλο του δευτερεύοντος/βοηθητικού συστήματος επικοινωνίας σε περίπτωση δυσλειτουργίας άλλων συστημάτων. Η έλλειψη ενίσχυσης των καταγραφικών συστημάτων, ώστε να καταγράφονται επιπλέον ο ήχος και η εικόνα από την καμπίνα οδήγησης. Η απουσία υπηρεσίας εσωτερικού ελέγχου, με αντικείμενο την αυστηρή τήρηση της νομοθεσίας και των διαδικασιών.
Η ανυπαρξία μέτρων για τον περιορισμό των ταχυτήτων και την επιμήκυνση των χρόνων των δρομολογίων όπως αναγράφονται στο φύλλο πορείας κάθε αμαξοστοιχίας και στο αντίστοιχο εγχειρίδιο δρομολογίων, όταν η αμαξοστοιχία διέρχεται από σημεία του δικτύου όπου η πλευρική φωτοσήμανση είναι προσωρινά εκτός λειτουργίας.
Εναν χρόνο μετά -και παρά τον θάνατο 57 ανθρώπων- δεν έχει επικαιροποιηθεί ακόμη ο Γενικός Κανονισμός Κίνησης (ΓΚΚ) ώστε να συμβαδίζει με τις τρέχουσες συνθήκες. Ενδεικτικά, στον κανονισμό που διέπει τη λειτουργία των ελληνικών σιδηροδρόμων προβλέπεται ακόμα η χρήση… μορσικού τηλεγράφου!
Ο μη εκσυγχρονισμός του ΓΚΚ, με ριζικές αλλαγές, είναι μία από τις ελλείψεις που αποδίδονται στη ΡΑΣ και στις νομοθετικές Αρχές. Τα υπόλοιπα τέσσερα κενά, που διαμόρφωσαν το πλαίσιο μη ασφαλούς λειτουργίας, μέσα στο οποίο έγινε το τραγικό δυστύχημα είναι:
Η μη τήρηση των κανονισμών πυρασφάλειας και η εφαρμογή του προτύπου EN 45545-2 (προδιαγραφών πυροπροστασίας και υλικών κατασκευής εσωτερικών επενδύσεων και εξοπλισμού) σε όλους τους επιβατικούς συρμούς της χώρας.
Η έλλειψη ανεξάρτητης υπηρεσίας με δικαιοδοσία άμεσων ελέγχων σε ζητήματα ασφαλείας, κατά τα πρότυπα με τα οποία λειτουργεί το Λιμενικό Σώμα στη ναυσιπλοΐα, και με οδηγία για αυστηρούς συχνούς ελέγχους σε ζητήματα τήρησης διαδικασιών ραδιοεπικοινωνίας, σωστής συμπλήρωσης γραπτών ειδοποιήσεων και βιβλίων, καθώς και δειγματοληπτικών ελέγχων στα φορτία που μεταφέρονται από τους συρμούς.
Η έλλειψη συντήρησης των βασικών συστημάτων που άπτονται της ασφάλειας των συρμών.
Ο μη επαναπροσδιορισμός του ρόλου της ΡΑΣ σύμφωνα με τα πρότυπα του European Railway Association (ERA), κατά τα οποία οι αρμοδιότητες των ανεξάρτητων Αρχών περιορίζονται σε αυτές που αφορούν θέματα ανταγωνισμού στον σιδηρόδρομο και αδειοδότησης των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων, ενώ η σημαντική ευθύνη της παρακολούθησης ζητημάτων σχετικά με την ασφάλεια των σιδηροδρόμων θα πρέπει να ανήκει σε κρατικούς φορείς.
Εκτός από αυτές τις 20 ελλείψεις, το πόρισμα περιλαμβάνει και αντίστοιχες συστάσεις για την ασφαλή λειτουργία των σιδηροδρομικών μετακινήσεων στη χώρα μας. «Ο σιδηρόδρομος σήμερα δεν είναι ασφαλής, όπως θα θέλαμε να είναι. Εχει περάσει ένας χρόνος και είμαστε πολύ κοντά στο επίπεδο που ήμασταν έναν χρόνο νωρίτερα», διαπιστώνει ο Κωνσταντίνος Λακαφώσης, μέλος της Επιτροπής Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών των θυμάτων στα Τέμπη.
Ο εφιάλτης μέσα από τα αντικείμενα των θυμάτων: Όλο το πόρισμα για τα Τέμπη: Οι 20 ελλείψεις σύμφωνα με τους ειδικούς.
Καμένα παπούτσια και ρούχα, σπασμένα γυαλιά ηλίου και μυωπίας, πιστωτικές κάρτες, χρήματα, αλλά και βιβλία για το ταξίδι. Τα μακάβρια ευρήματα από την τραγωδία στα Τέμπη, στοιβαγμένα σε λίγα τετραγωνικά μέτρα, μαρτυρούν τη φρίκη που έζησαν οι επιβάτες της επιβατικής αμαξοστοιχίας 62, αλλά και της εμπορικής. Ενα μέρος από την τραγική ιστορία των θυμάτων του δυστυχήματος διηγούνται οι φωτογραφίες από τα αντικείμενά τους, που βρέθηκαν στα συντρίμμια και περιλαμβάνονται στη δικογραφία.
Καθημερινοί άνθρωποι, οικογενειάρχες, επαγγελματίες, φοιτητές που επέστρεφαν στην πόλη τους ή συνέχιζαν το ταξίδι τους. Η βαλίτσα ενός επιβάτη είχε ακόμη περασμένη τη χαρακτηριστική ταινία από αεροπορική πτήση που είχε προηγηθεί. Αλλος είχε μαζί του τα αγαπημένα του βιβλία, ένας νέος μια τράπουλα για να περάσει η ώρα, ενώ μια κοπέλα ένα μαξιλάρι για τον αυχένα, προκειμένου να είναι πιο άνετο το ταξίδι της. Ολοι περίμεναν να φτάσουν στον προορισμό τους για να αγκαλιάσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, για να ξεκουραστούν, για να πάνε το πρωί στη δουλειά τους. Ενας επιβάτης είχε μαζί του τη γραβάτα που θα φορούσε στο γραφείο, ενώ μια γυναίκα τις γόβες για τη νυχτερινή έξοδό της. Σακίδια πλάτης και τσαντάκια μέσης, καμένα, μέσα στις στάχτες και τη σκόνη.
Οσες ταυτότητες και κάρτες δεν καταστράφηκαν από τις φλόγες, βοήθησαν στην ταυτοποίηση των θυμάτων. Βρέθηκαν ακόμη δεκάδες κινητά τηλέφωνα με εκατοντάδες αναπάντητες κλήσεις από τους συγγενείς των επιβατών, που αγωνιούσαν εκείνες τις φρικτές ώρες.
Ανάμεσα στα ευρήματα υπήρχαν και τα εγχειρίδια του προσωπικού των δύο αμαξοστοιχιών. Ρολόγια, φορτιστές κινητού, αλλά και κλειδιά, για ανθρώπους που δεν άνοιξαν ξανά την πόρτα του σπιτιού τους, αφού άφησαν την τελευταία τους πνοή μέσα στα βαγόνια. Και αποκόμματα εισιτηρίων ενός ταξιδιού με τρένο, που δεν έφτασε στον προορισμό του.
Στη συμπλήρωση ενός έτους από το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα, ο Γιώργος Μπαρτζώκης, δικηγόρος ενός πολυτραυματία, δήλωσε στην «R»: «Εναν χρόνο ζούμε μέσα στον φόβο ότι το μεγαλύτερο δυστύχημα του αιώνα για την Ελλάδα θα προσπαθήσουν κάποιοι να το καλύψουν. Δεν έχουμε βρει ακόμη απαντήσεις για το τι ακριβώς έγινε εκείνο το μοιραίο βράδυ. Πιστεύω ότι πολλοί στην περιοχή της Λάρισας γνωρίζουν. Μαζί με τους συγγενείς θα ψάξουμε την υπόθεση μέχρι τέλους, για να δικαιωθούν οι ψυχές των ανθρώπων που χάθηκαν»
«Θα λογοδοτήσουν όλοι όσοι πρέπει»
«Παραμένουμε δυνατοί γι’ αυτούς που χάθηκαν και ζητάμε δικαίωση», δηλώνει στην «R» η εκπρόσωπος των οικογενειών των θυμάτων της σιδηροδρομικής τραγωδίας
Συγκινημένη, αποφασισμένη, δυνατή. Η Μαρία Καρυστιανού, εκπρόσωπος του συλλόγου των συγγενών των θυμάτων στα Τέμπη έχει λόγους για να αισιοδοξεί. Η μαύρη επέτειος της συμπλήρωσης ενός έτους από τη σιδηροδρομική τραγωδία τη βρήκε να πενθεί για τον χαμό της 20χρονης Μάρθης, της κόρης της. Πλέον, όμως, αισθάνεται ότι δεν είναι μόνη στον αγώνα που δίνει για να δικαιωθούν οι οικογένειες και των 57 θυμάτων.
Μιλώντας στη Realnews, η εκπρόσωπος των οικογενειών των θυμάτων σημειώνει πως η διαδικτυακή εκστρατεία που έχει ξεκινήσει για την κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας, όταν προκύπτει ποινική ευθύνη πολιτικών προσώπων, προκάλεσε τεράστια ανταπόκριση, καθώς έχουν υπογράψει πλέον περισσότεροι από 1.200.000 πολίτες. «Είμαι πάρα πολύ ικανοποιημένη. Υπάρχει πολύς κόσμος που δεν έχει σχέση και εξοικείωση με τους υπολογιστές, άνθρωποι μιας κάποιας ηλικίας που με ρωτούν πώς μπορούν να ψηφίσουν και να συμμετάσχουν και αυτοί σε αυτή την κίνηση. Είναι πολύ συγκινητικό», δηλώνει η Μ. Καρυστιανού, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι στο τέλος κανένας υπεύθυνος για την τραγωδία δεν θα μείνει ατιμώρητος. «Κοιτάζουμε με τους δικηγόρους πώς θα μπορέσουμε να εντάξουμε και αυτούς τους ανθρώπους στο ψήφισμα και ίσως το κάνουμε με τον παραδοσιακό τρόπο, μαζεύοντας υπογραφές. Μέχρι στιγμής, έχουν μαζευτεί 1.200.000 ψηφιακές υπογραφές. Θα τα καταφέρουμε… Θα καταφέρουμε να καταργηθεί η βουλευτική ασυλία και να λογοδοτήσουν όλοι όσοι πρέπει γι’ αυτό το έγκλημα. Θα το δείτε. Παραμένουμε δυνατοί γι’ αυτούς που χάθηκαν και ζητούμε δικαίωση», τονίζει η μητέρα της άτυχης Μάρθης.
«Είναι ανεξήγητο»
Η Μ. Καρυστιανού, όπως και άλλοι συγγενείς θυμάτων, στέκεται ιδιαίτερα στην έκρηξη και στη φωτιά που σημειώθηκε μετά τη σύγκρουση των τρένων. «Ολοι καταλαβαίνουμε ότι αυτή η φωτιά ήταν ανεξήγητη. Το έχουν πει και οι πραγματογνώμονες. Δεν σας κάνει εντύπωση ότι ο ανακριτής προσπαθούσε να το αποφύγει μέχρι τώρα; Εγώ από την αρχή είχα πει ότι στα Τέμπη έχουμε δύο διαφορετικά εγκλήματα. Το ένα αφορά τη σύγκρουση των δύο τρένων, για πoιο λόγο έγινε η σύγκρουση και αν έπρεπε τα τρένα να κυκλοφορούν ή όχι. Και το άλλο είναι το έγκλημα της συγκάλυψης», σχολιάζει στην «R» και τονίζει πως θα επιμείνει ώστε να δοθούν οι απαντήσεις. «Τώρα πλέον έχω αποφασίσει να εστιάσω σε αυτό. Είναι κάτι το οποίο εμμονικά και εσκεμμένα οι ανακριτές δεν θέλουν να ακουμπήσουν. Ομως, θέλω να μάθω: Τι ήθελαν να κρύψουν; Τι φοβούνταν ότι θα αποκαλυφθεί; Θέλω να μάθω τι μετέφερε τελικά το εμπορικό και πού οφείλεται η φωτιά που έκαψε και απανθράκωσε 30 ανθρώπους», λέει, ενώ μεταφέρει και την εμπειρία της από την παρουσία της στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής. «Ακούσαμε στην επιτροπή τον κ. Καραμανλή, ο οποίος δεν ξέρω αν το έχει καταλάβει, αλλά έχει πει πολύ σημαντικά πράγματα. Σχεδόν έχει ομολογήσει. Η εξεταστική επιτροπή ήταν μια κοροϊδία και ουσιαστικά υποτιμούν τη νοημοσύνη μας. Ισως να πρέπει να μπει σε μια νέα βάση και το πώς λειτουργεί αυτός ο θεσμός. Ισως είναι αυτή η ευκαιρία να βγουν όλα στην επιφάνεια και να διορθωθούν», καταλήγει η εκπρόσωπος των οικογενειών των θυμάτων.
Νέος πραγματογνώμονας για τη φωτιά
Στη Δικαιοσύνη έχουν στραφεί πλέον τα βλέμματα όλων όσοι ζητούν δικαίωση για τους 57 νεκρούς των Τεμπών. Απαίτηση όχι μόνο των συγγενών των θυμάτων, αλλά και όλων των Ελλήνων, είναι να πληρώσουν όσοι ευθύνονται γι’ αυτό το έγκλημα που έχει πληγώσει ολόκληρη τη χώρα. Ο εφέτης ειδικός ανακριτής Σωτήρης Μπακαΐμης, αν και βρίσκεται στην τελική ευθεία της έρευνάς του με την κλήση των τελευταίων κατηγορουμένων προς απολογία, προχωρά σε επιπλέον ανακριτικές πράξεις, προκειμένου να μη μείνει καμία σκιά στην υπόθεση. Μετά τα αιτήματα των συγγενών των θυμάτων που σχετίζονται με την περαιτέρω διερεύνηση των αιτιών της έκρηξης που ακολούθησε τη σύγκρουση των δύο τρένων, ο δικαστικός λειτουργός αποφάσισε να ορίσει νέο πραγματογνώμονα από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ενώ εξετάζει και την αποστολή βιολογικού υλικού σε ειδικό εργαστήριο του Καναδά, που μπορεί να διερευνήσει την ύπαρξη εύφλεκτων ουσιών. Η παραπάνω απόφαση έρχεται κατόπιν των αντικρουόμενων συμπερασμάτων μεταξύ της πραγματογνωμοσύνης που έγινε με δική του εντολή και εκείνης του τεχνικού συμβούλου των οικογενειών, που συμπέρανε ότι στην έκρηξη συνέβαλαν ουσίες που δεν δικαιολογείται να μεταφέρονται από τα τρένα.
Προς την ίδια κατεύθυνση είναι και το αίτημα, που επίσης εξετάζεται από τον ανακριτή, για την αποστολή σε εργαστήριο της Αγγλίας των βίντεο στα οποία είχε καταγράφει η φόρτωση της εμπορικής αμαξοστοιχίας στη Θεσσαλονίκη. Οπως διαπιστώθηκε στην πορεία της έρευνας, σε αυτά έγινε επανεγγραφή, με συνέπεια να σβηστούν τα επίμαχα σημεία. Εκτιμάται πως το εργαστήριο στην Αγγλία θα μπορέσει να επανακτήσει το χαμένο υλικό. Εφόσον ο δικαστικός λειτουργός προχωρήσει σε όλες τις παραπάνω ενέργειες, είναι πολύ πιθανόν η δίκη να μην ξεκινήσει τον Ιούνιο, όπως ήταν ο αρχικός στόχος. Δικαστικές πηγές, ωστόσο, σημειώνουν πως ουδείς θέλει αυτή η ανάκριση να συρθεί επί μακρόν, όμως προς χάριν της ταχύτητας δεν μπορεί να περάσει σε δεύτερη μοίρα η ουσία της υπόθεσης. Η δικογραφία, τονίζουν, θα πρέπει να φτάσει στο ακροατήριο χωρίς κενά και αναπάντητα ερωτήματα.
Τέμπη, ένα έγκλημα χωρίς διερεύνηση : “Είμαστε ο περίγελος της Ευρώπης”
