Απαγόρευση χρήσης 10 πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης ισχύει από σήμερα 3 Ιουλίου 2021 στην Ελλάδα και σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία έχει εκδώσει κατευθυντήριες οδηγίες για τα διάφορα πλαστικά προϊόντα που εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας.
Στην Ελλάδα η εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με την Οδηγία ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο 2020 με την ψήφιση του Νόμου 4736/2020 «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/904 σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον και λοιπές διατάξεις». Ο οποίος προβλέπει συγκεκριμένες διατάξεις για τις κατηγορίες πλαστικών προϊόντων, οι οποίες θα ισχύουν σε διαφορετικές ημερομηνίες.
Έτσι ορισμένα προϊόντα μιας χρήσης καταργούνται από 3 Ιουλίου 2021. Πρόκειται για εκείνα τα προϊόντα που βρίσκονται συνηθέστερα στις ακτές. Για άλλες κατηγορίες πλαστικών προϊόντων, όπως τα κυπελάκια για ποτά ή τους περιέκτες τροφίμων θα αρχίσει σταδιακά η μείωσή τους προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της Οδηγίας.
Για άλλα πλαστικά προϊόντα θα επεκταθεί το πρόγραμμα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού, προκειμένου να καλύψει και άλλες κατηγορίες πλαστικών αποβλήτων. Επίσης, θα υιοθετηθεί η χωριστή συλλογή για ορισμένες κατηγορίες αποβλήτων πλαστικών. Συγκεκριμένα στο Νόμο προβλέπονται τα ακόλουθα κατ’ άρθρο:
Από τις 3 Ιουλίου 2021 ισχύει η απαγόρευση χρήσης των ακόλουθων 10 προϊόντων στην επικράτεια και σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
1) μπατονέτες
2) πλαστικά μαχαιροπίρουνα
3) πλαστικά πιάτα
4) πλαστικά καλαμάκια
5) πλαστικοί αναδευτήρες ποτών
6) πλαστικά στηρίγματα μπαλονιών εκτός από μπαλόνια για βιομηχανικές ή άλλες επαγγελματικές χρήσεις
7) περιέκτες τροφίμων κατασκευασμένοι από διογκωμένο πολυστυρένιο (φελιζόλ)
8) περιέκτες ποτών από διογκωμένο πολυστυρένιο (φελιζόλ), καθώς και τα καπάκια και τα καλύμματά τους και
9) κυπελάκια για ποτά από διογκωμένο πολυστυρένιο (φελιζόλ), καθώς και τα καπάκια και καλύμματά τους.
10) προϊόντα που κατασκευάζονται από οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη.
Οσον αφορά ποτηράκια για ποτά και τους περιέκτες τροφίμων έχει τεθεί στόχος μείωσης της κατανάλωσης τουλάχιστον κατά 30% έως το 2024 και κατά 60% έως το 2026 σε σύγκριση με το 2022. Έτσι από 1 Ιανουαρίου του 2022 επιβάλλεται εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος (4 λεπτά πλέον ΦΠΑ) ανά τεμάχιο προϊόντος. Η εισφορά έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα και τα δημόσια έσοδα, τα οποία προβλέπεται να εισπράττονται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων εσόδων (ΑΑΔΕ), θα αποδίδονται στο Πράσινο Ταμείο για δράσεις αποκλειστικά συναφείς με τους σκοπούς του Νόμου.
Σύμφωνα με την WWF Ελλάς κάθε άτομο στην Ελλάδα παράγει κατά μέσο όρο 68 κιλά πλαστικών απορριμμάτων ετησίως, που λόγω των χαμηλών ποσοστών ανακύκλωσης, το μεγαλύτερο μέρος καταλήγει σε χωματερές, με υψηλό κίνδυνο διαρροής στο φυσικό περιβάλλον, κυρίως το θαλάσσιο. Έτσι τα πλαστικά απορρίμματα αυτομάτως μετατρέπονται σε «πλαστική παγίδα» για την άγρια ζωή, ενώ επιστρέφουν πίσω στον άνθρωπο μέσω της τροφικής αλυσίδας, με τη μορφή μικροπλαστικών.
Ένα πλαστικό καλαμάκι μπορεί να παραμείνει στο περιβάλλον 200 χρόνια μέχρι να διασπαστεί και ένα πλαστικό μπουκάλι νερού έως 450 χρόνια, είναι σαφές πως η πλαστική ρύπανση συνιστά σήμερα μια από τις μεγαλύτερες απειλές για το περιβάλλον παγκοσμίως.
